మూర్ఛని సింకోప్ (Syncope) అని అంటారు. సింకోప్ అనేది తీవ్రమైన జబ్బు. ఇందులో రోగి అకస్మాత్తుగా కొన్ని క్షణాలపాటు అపస్మారక స్థితిలోకి వెళ్లిపోతాడు. ఆ సమయంలో మెదడుకు రక్త ప్రవాహం తక్కువవుతుంది. ఇది కొన్నిసార్లు రోగికి ప్రాణాంతకం కావచ్చు. మూర్ఛ వ్యాధితో ప్రతి సంవత్సరం వందల మంది మరణిస్తున్నారు. ఈ సమస్య వృద్ధులతోపాటు చిన్నపిల్లల్లోనూ కనిపిస్తోంది.
దీనికి వివిధ కారణాలు ఉన్నపటికీ , పది సాధారణ కారణాలు ఇవే
వాసోవగల్ సింకోప్: అత్యంత సాధారణ కారణం. తరచుగా భావోద్వేగ ఒత్తిడి, నొప్పి లేదా సుదీర్ఘంగా నిలబడటం వల్ల వస్తుంది .
ఆర్థోస్టాటిక్ హైపోటెన్షన్: ఉన్నటుండి నిలబడితే కొంతమందికి రక్తపోటులో అకస్మాత్తుగా తగ్గుదల కలుగుతుంది. దానివల్ల మెదడుకు రక్త ప్రసరణ తక్కువగా అవుతుంది .
కార్డియాక్ అరిథ్మియా: బ్రాడీకార్డియా ( హృదయ స్పందన రేటు నెమ్మదిగా ఉండడం ) లేదా టాచీకార్డియా ( హృదయ స్పందన రేటు వేగంగా ఉండడం ) వంటి క్రమరహిత గుండె లయలు మూర్ఛకు కారణమవుతాయి.
స్ట్రక్చరల్ హార్ట్ డిసీజెస్: కార్డియోమయోపతి, హార్ట్ వాల్వ్ డిజార్డర్స్ లేదా పుట్టుకతో వచ్చే గుండె లోపాలు వంటి పరిస్థితులు మూర్ఛకు దోహదపడతాయి.
న్యూరోకార్డియోజెనిక్ సింకోప్: అటానమిక్ నాడీ వ్యవస్థ సరిగ్గా పనిచేయకపోవడం, రక్తపోటు మరియు హృదయ స్పందన నియంత్రణను ప్రభావితం చేస్తుంది.
మందులు: రక్తపోటు-తగ్గించే మందులు లేదా యాంటిడిప్రెసెంట్స్ వంటి కొన్ని మందులు దుష్ప్రభావంగా మూర్ఛను కలిగించవచ్చు.
హైపోగ్లైసీమియా: రక్తంలో తక్కువ చక్కెర స్థాయిలు మూర్ఛకు దారితీయవచ్చు, ముఖ్యంగా మధుమేహం లేదా ఇన్సులిన్ నిరోధకత కలిగిన వ్యక్తులలో.
పల్మనరీ ఎంబోలిజం: పల్మనరీ ఆర్టరీలో రక్తం గడ్డకట్టడం పల్మనరీ ఎంబోలిజం అంటాం. ఈ అడ్డంకి మూర్ఛకు దారితీయవచ్చు.
న్యూరోలాజికల్ డిజార్డర్స్: ఫిట్స్ లేదా తాత్కాలిక ఇస్కీమిక్ దాడులు (TIAs) వంటి పరిస్థితులు మూర్ఛ యొక్క ఎపిసోడ్‌లను కలిగి ఉంటాయి.
డీహైడ్రేషన్ : తరచుగా వాంతులు, విరేచనాలు లేదా తగినంత ద్రవం తీసుకోవడం వల్ల తీవ్రమైన డీహైడ్రేషన్ కలిగి , మూర్ఛకు దారితీస్తుంది.
పరీక్షలు
మూర్ఛ వస్తుంటే , డాక్టర్లు అంతర్లీన కారణాన్ని గుర్తించడానికి వివిధ పరీక్షలను ఆదేశించవచ్చు. సిఫార్సు చేయబడే నిర్దిష్ట పరీక్షలు వ్యక్తిగత పరిస్థితులు మరియు మూర్ఛ యొక్క కారణాన్ని బట్టి మారవచ్చు.
సాధారణంగా ఉపయోగించే కొన్ని పరీక్షలు :
ఎలక్ట్రో కార్డియోగ్రామ్(ECG): ఈ పరీక్ష గుండె యొక్క విద్యుత్ కార్యకలాపాలను నమోదు చేస్తుంది. ఏదైనా అసాధారణ గుండె లయలు లేదా నిర్మాణ అసాధారణతలను గుర్తించడంలో సహాయపడుతుంది.
హోల్టర్ మానిటర్: గుండె యొక్క విద్యుత్ కార్యకలాపాలను నిరంతరం పర్యవేక్షించడానికి 24-48 గంటల పాటు ధరించే పోర్టబుల్ పరికరం. ఈ పరీక్ష గుండె యొక్క విద్యుత్ కార్యకలాపాలను నమోదు చేస్తుంది. అంటే ఎలక్ట్రో కార్డియోగ్రామ్ లాగానే మాట. ఏదైనా అసాధారణ అవకతవకలను సంగ్రహించడానికి ఎలక్ట్రో కార్డియోగ్రామ్ కంటే మరింత ఎక్కువ కాలం పాటు పరిశీలనను అందిస్తుంది.
ఎఖోకార్డియోగ్రామ్: ఈ అల్ట్రాసౌండ్ పరీక్ష గుండె యొక్క నిర్మాణం మరియు పనితీరు స్కానింగ్ ద్వారా తెలుస్తుంది. గుండె యొక్క పంపింగ్ సామర్థ్యం, కవాటాలు మరియు ఇతర అసాధారణతలను అంచనా వేయడంలో సహాయపడుతుంది.
రక్త పరీక్షలు: ఎలక్ట్రోలైట్ అసమతుల్యత, రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలు మరియు కార్డియాక్ డ్యామేజ్ లేదా ఇన్ఫ్లమేషన్ మార్కర్స్ వంటి వివిధ కారకాల కోసం రక్త పరీక్షలు చేయవచ్చు.
టిల్ట్ టేబుల్ టెస్ట్: ఈ పరీక్ష ప్రత్యేక టేబుల్‌పై రోగిని వంచేటప్పుడు రక్తపోటు మరియు హృదయ స్పందన రేటును పర్యవేక్షించడం జరుగుతుంది, దీని ద్వారా న్యూరోకార్డియోజెనిక్ మూర్ఛను అంచనా వేయడానికి సహాయపడుతుంది.
EEG (ఎలక్ట్రోఎన్సెఫలోగ్రామ్): ఒక నరాల సంబంధిత కారణం అనుమానించబడినట్లయితే, మెదడు యొక్క విద్యుత్ కార్యకలాపాలను రికార్డ్ చేయడానికి ఇది ఉపయోగిస్తారు .
ఒత్తిడి పరీక్ష/ట్రెడ్‌మిల్ పరీక్ష: కొన్ని సందర్భాల్లో, శారీరక శ్రమ సమయంలో గుండె పనితీరును అంచనా వేయడానికి మరియు ఏదైనా అసాధారణ ప్రతిస్పందనలను పర్యవేక్షించడానికి ట్రెడ్‌మిల్ పరీ పరీక్షను నిర్వహించవచ్చు.
చికిత్స
మూర్ఛ చికిత్స అంతర్లీన కారణంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఇది వ్యక్తి నుండి వ్యక్తికి మారవచ్చు.
జీవనశైలి మార్పులు: కొన్ని జీవనశైలి మార్పులు చేయడం వల్ల మూర్ఛను నిర్వహించడంలో సహాయపడుతుంది. వీటిలో ఎక్కువసేపు నిలబడటం, డీహైడ్రేషన్ లేదా విపరీతమైన వేడి వంటి ట్రిగ్గర్‌లను నివారించడం మరియు సమతుల్య ఆహారాన్ని తీసుకోవడం వంటివి ఉండవచ్చు.
మందులు: కొన్ని సందర్భాల్లో, మూర్ఛకు దోహదపడే అంతర్లీన పరిస్థితులను తగ్గించడానికి మందులు సూచించబడవచ్చు. ఉదాహరణకు, హృదయ స్పందన రేటు మరియు రక్తపోటును నియంత్రించడానికి బీటా-బ్లాకర్స్ లేదా ఇతర గుండె మందులు సూచించబడవచ్చు.
కార్డియాక్ ఇంటర్వెన్షన్స్: అరిథ్మియాస్ లేదా స్ట్రక్చరల్ అసాధారణతలు వంటి నిర్దిష్ట కార్డియాక్ పరిస్థితుల కారణంగా మూర్ఛ సంభవించినట్లయితే, సర్జరీ అవసరం కావచ్చు. ఉదాహరణకు పేస్‌మేకర్ ఇంప్లాంటేషన్, అబ్లేషన్ థెరపీ లేదా వాల్వ్ రిపేర్/రీప్లేస్‌మెంట్ వంటి సర్జరీలు
ఆర్థోస్టాటిక్ ఇంటోలరెన్స్ మేనేజ్‌మెంట్: ఆర్థోస్టాటిక్ హైపోటెన్షన్ లేదా అటానమిక్ డిస్‌ఫంక్షన్ వల్ల కలిగే మూర్ఛ కోసం, రక్తపోటు నియంత్రణను మెరుగుపరచడానికి జీవనశైలి మార్పులు (ఉదా., తగినంత నీరు తీసుకోవడం,ఎక్కువగా ఉప్పు తీసుకోవడం) మరియు మందులు (ఉదా., ఫ్లూడ్రోకార్టిసోన్) ఉపయోగించవచ్చు.
ఫిజికల్ కౌంటర్ ప్రెషర్ విన్యాసాలు: కాలు కండరాలను బిగించడం లేదా బంతిని పిండడం వంటి టెక్నిక్‌లు రక్తపోటును పెంచడానికి మరియు కొంతమంది వ్యక్తులలో మూర్ఛను నిరోధించడంలో సహాయపడతాయి.
ఇలాంటి పరిస్థితి రాకుండా ఉండాలంటే గుండె జబ్బుల పట్ల ప్రజలు అప్రమత్తంగా ఉండాలి. ఎప్పటికప్పుడు, రక్తపోటు మరియు రక్తంలో చక్కెరను తనిఖీ చేసిన తర్వాత, వైద్యుడిని సంప్రదించాలి. ధూమపానం మరియు మద్యం సేవించడం మానుకోవాలి. సింకోప్‌లో ఉన్న స్థితిలో నేరుగా పడుకోవాలని, తద్వారా మెదడుకు రక్త సరఫరా మెరుగ్గా ఉంటుందన్నారు.
